آسانسور وسیله ای ثابت و دایمی در ساختمان برای انتقال افراد و بار می باشد.طراحی آسانسور بر اساس نیاز و مصرف شما می باشد و برنامه ریزی زود هنگام باعث می شود که آسانسور ایمن و مناسب نصب کنید. طراحی آسانسور بر روی ساختمان و طراحی ساختمان بر روی آسانسور تاثیر می گزارد.پس بهتر است از همان ابتدا موارد زیر را در طراحی ساختمان در نظر بگیریم که موقع نصب و اجرا آسانسور دچار مشکل نشویم. طراحی آسانسور از قبل از اجرا پروژه شروع می شود و در طول پروژه بازنگری و اصلاح می شود.
پس بهتر است از همان ابتدا به نکات زیر جهت طراحی آسانسور دقت نمایید :
به موقع شروع کنید:
طراحی آسانسور باید به موقع و زود انجام شود، چرا که طراحی ساختمان و مصرف آن بر روی طراحی آسانسور تاثیر می گذارد و به العکس.با برنامه ریزی به موقع می توانیم هزینه های اضافه که ناشی از تصمیم سریع و غیر دقیق گرفته شده است جلوگیری کرد.
آسانسور باید زیبا باشد:
شکل ظاهری آسانسور از مراحل مهم در طراحی آسانسور است.اینکه با توجه به نوع مصرف آسانسور، آسانسوری طراحی کنید که هم زیبا باشد و هم مقاوم و مربوط به شرایط استفاده بسیار مهم است. در بسیاری مواقع کارفرما ظاهر آسانسور را در نظر نمی گیرد.ظاهر و زیبایی آسانسور به شدت برروی ظاهر ساختمان تاثیر می گذارد. در آسانسورهای باربری استفاده از متریال شکننده لازم نیست ولی در عین حال باید به نورپردازی و زیبایی و تمیزی آن در عین مقاوم بودن اهمیت داد.
قبل از نصب آسانسور باید ساختمان، چاله آسانسور، موتورخانه آماده باشد.
برای طراحی آسانسور باید در مرحله اول تعداد،ظرفیت و نوع آسانسورهای ساختمان (مسافری،باربر...) مشخص باشد.اطلاعات اولیه برای طراحی آسانسور شامل:
تعداد آسانسور در ساختمان، ظرفیت آسانسور، سرعت آسانسور، تعداد طبقات ساختمان، نوع کاربری ساختمان، جانمایی آسانسور، درجه لوکس بودن ساختمان و ... است.
مراحل طراحی آسانسور مطابق با مبحث 15 مقررات ملی ساختمان طبق موارد زیر می باشد:
- آنالیز ترافیک ، تعیین تعداد و ظرفیت آسانسور
- جانمایی و چیدمان آسانسور ها
- تعیین ابعاد بهینه چاه و کابین
تعیین ابعاد بهینه چاه و کابین:
ابعاد چاه و کابین آسانسور باید با توجه به ظرفیت،نوع و سرعت آسانسور طراحی شود.جداول زیر ابعاد چاه و موتورخانه آسانسور را با توجه به نوع و سرعت آسانسور نشان می دهد.
محل آسانسور در ساختمان:
محل قرارگیری آسانسور باید با توجه به دسترسی مسافران و سهولت استفاده از آن تعیین شود.آسانسور باید در مرکز ساختمان و به گونه ای باشدکه در دید و دسترس همگان قرار گیرد.
جانمایی آسانسور باید به گونه ای باشد که مسافر حداقل جابه جایی برای رسیدن به آسانسور را داشته باشد و حمل بار به آسان باشد.
اگر تعداد آسانسور بیشتر از یک دستگاه باشد می توان آنها را روبرو یا کنار هم قرار داد.
اگر تعداد آسانسور 3 دستگاه یا کمتر باشد می توان آنها را در یک چاه آسانسور قرار داد، ولی اگر آسانسورها 4 دستگاه یا بیشتر باشند، باید حداقل ساختمان 2 چاه آسانسور داشته باشد.
ترافیک و تعداد و ظرفیت آسانسور
عوامل بسیاری در تحلیل ترافیک آسانسور و ساختمان و در نتیجه در طراحی آسانسور تاثیر می گذارند:
- تعداد افرادی که از آسانسور استفاده می کنند.
- نوع مصرف آسانسور(مسافری،باربری،...)
- محل استفاده از آسانسور(مسکونی،بیمارستانی،هتلی،...)
- زمان اوج مصرف آسانسور
- افراد معلول از آسانسور استفاده می کنند ؟
- زمان باز و بسته شدن دربها
رعایت ضوابط و استانداردها و قوانین آسانسور:
طراحی و نصب آسانسور قوانین و استانداردهایی دارد که باید در تمام مراحل طراحی و نصب آسانسور رعایت شوند.این قوانین برای انواع آسانسور متفاوت است. برخی از این قوانین در کشورهای مختلف یا حتی در شهرهای مختلف باهم متفاوت هستند .پس باید بر اساس نوع آسانسور و محل آن، آسانسور را طراحی و نصب کنیم.
در ساختمان های بیش از 4 طبقه استفاده از آسانسور الزامی می باشد.
در ساختمان های هشت طبقه یا ساختمان هایی که 28 متر به بالا ارتفاع دارند باید حداقل 2 دستگاه آسانسور طراحی شود حتی اگر 1 دستگاه از نظر محاسباتی برای ساختمان کافی باشد.
در ساختمانهای بیمارستانی بیش از 1 طبقه حدالقل یک آسانسور تخت بر الزامی است. در درمانگاه ها و یا محل نگهداری افراد سالمند و معلول یک دستگاه آسانسور برانکارد بر الزامی است.
آسانسور های حمل بیمار یا برانکارد بر باید شرایط زیر را داشته باشند:
- حداقل ابعاد کابین 2.100*1.100 متر باشند.
- حداقل عرض بازشو در کابین 90 سانتی متر باشد.
- مجهز به سیستم تراز طبقه باشد.
- مجهز به دکمه باز نگهدارنده درب آسانسور باشد.
آسانسور های حمل تخت بیمار باید شرایط زیر را داشته باشند:
- حداقل ابعاد کابین 2.400*1.400 متر باشد.
- حداقل عرض و حداقل ارتفاع درب کابین به ترتیب 1.300 و 2.100 متر باید باشد.
- مجهز به سیستم تراز طبقه باشد.
- مجهز به دکمه باز نگهدارنده درب آسانسور باشد.
- مجهز به سیستم برق اضطراری باشد.
جدول تعداد و نوع و سرعت آسانسور:
مراحل کلی طراحی تا نصب و راه اندازی آسانسور به ترتیب زیر می باشد:
- مشاهده محل پروژه و بررسی ساختمان
- کارشناسی و تعیین نوع مصرف آسانسور و قطعات مورد نیاز
- عقد قرارداد و زمان
- طراحی و آماده سازی نقشه آسانسور و نقشه چاه آسانسور
- آماده سازی چاه آسانسور
- آهنکشی آسانسور و نصب ریل ها
- نصب درب های کابین و طبقه آسانسور
- نصب مکانیکال آسانسور
- نصب الکتریکال آسانسور
- تست آسانسور
- انجام مراحل بازرسی و اخذ استاندارد آسانسور
- تحویل آسانسور و تسویه با مشتری
منظور از کارشناسی آسانسور چیست؟
منظور از کارشناسی آسانسور موارد زیر می باشد:
- کارشناسی و تعیین نوع کاربری ساختمان و آسانسور
- تعداد توقف و طبقات آسانسور
- تعداد واحدها در هر طبقه
- ترافیک کلی آسانسور
- ترافیک هر طبقه آسانسور
- ارتفاع هر طبقه
- طول مسیر حرکتی آسانسور
- سرعت لازم بر اساس مصرف و طول مسیر برای آسانسور ساختمان
- جمعیت ساختمان
- قطعات لازم
طراحی آسانسور هیدرولیک:
آسانسور هیدرولیک نوعی از آسانسور است که در آنها به جای موتور آسانسور از جک های هیدرولیک استفاده می شود.آسانسور هیدرولیک نیازی به بازرسی و اخذ استاندارد ندارد. در طراحی آسانسور هیدرولیک باید به نکات زیر را رعایت کرد:
- نوع کاربری آسانسور
- ظرفیت کابین
- تعداد طبقات
- طول مسیر حرکتی آسانسور
- ارتفاع کف چاه تا بالاترین نقطه چاه آسانسور(اورهد)
- نوع کابین
- وزن وارد بر جک آسانسور هیدرولیک
طراحی آسانسور روملس MRL(آسانسور بدون موتورخانه):
آسانسورهای روملس آسانسورهایی هستند که موتورخانه ندارد،یعنی نیاز به فضایی برای موتور و تابلو فرمان ندارند. اسانسور روملس برای ساختمان هایی که محدودیت فضا دارند مناسب است.
در طراحی آسانسورهای روملس موارد زیر باید در نظر گرفته شود:
- نوع کاربری آسانسور
- ارتفاع آسانسور
- نوع نصب آسانسور(وزن بغل یا وزن پشت)
- نصب گاورنر مناسب در چاه
طراحی آسانسور کششی:
آسانسورهای کششی به آسانسورهایی گفته می شود که در آنها از موتور آسانسور( گیربکس یا گیرلس) و سیم بکسل استفاده می شود
مواردی که باید در آسانسورهای کششی رعایت شود:
- ترافیک آسانسور
- نوع مصرف آسانسور
- نوع موتور آسانسور( موتور گیرلس، موتور گیربکس)
- ظرفیت آسانسور
- محل قرار گرفتن موتور
- نوع کابین
طراحی چاه آسانسور:
طراحی و آماده سازی چاه آسانسور اولین مرحله در طراحی و ساخت و نصب آسانسور می باشد. چاه آسانسور به فضایی گفته می شود که آسانسور در آن فضا به صورت عمودی حرکت می کند که از پایین ترین نقطه سطح ساختمان تا بالاترین نقطه آخرین طبقه ساختمان می شود.
چاه آسانسور باید کاملا عمودی باشد و خم نداشته باشد و در فضای آن هیچ وسیله ای غیر از تجهیزات آسانسور نباید باشد.
اندازه چاه آسانسور(طول، عرض، ارتفاع) بر اساس نوع آسانسور و ظرفیت آن مشخص می شود.
نتیجه گیری
طراحی و نصب آسانسور باید به صورت دقیق انجام شود و نقشه کشی و طراحی آن باید توسط کادر مجرب و حرفه ای انجام شود.
برای نصب و طراحی آسانسور باید از شرکتهایی استفاده کرد که پروانه طراحی و مونتاژ آسانسور را دارند .استفاده از شرکتهای متفرقه که پروانه طراحی و مونتاژ ندارند هزینه را به مقدار کمی کاهش می دهد ولی باعث بروز مشکلات بعد از نصب آسانسور می شوند.
